Mania. Historia pracownicy fabryki papierosów

Mania, pracownica fabryki papierosów, ma reklamować nową markę. W pracowni malarza Alexa, autora plakatu reklamowego, poznaje młodego kompozytora Hansa van der Hofa. Zakochuje się w nim z wzajemnością, stając się jego muzą i inspirując do napisania opery. Niestety, piękna kobieta wpada też w oko Morelliemu, wpływowemu mecenasowi sztuki.

Jeden z filmów otwierających niemiecki rozdział kariery Poli Negri, której ekspresyjna kreacja – z obowiązkowym motywem tańca – to główny atut tej melodramatycznej opowieści o miłości i poświęceniu. Aż do roku 2006 uchodził za bezpowrotnie utracony – wtedy Filmoteka Narodowa kupiła kopię nitro od czeskiego kolekcjonera. Film w 2011 roku poddano kompleksowej restauracji cyfrowej w rozdzielczości 4K.

Bohaterką tegorocznego cyklu Skarby Kina Przedwojennego jest Pola Negri (właściwie Apolonia Chałupiec, 1897–1987) – pierwsza gwiazda polskiego kina i (wciąż) jedyna Polka, której w Hollywood spełnił się american dream, aktorka na stałe wpisana w historię europejskiego i światowego kina. Ekranowy wamp, kreatorka trendów w modzie i (współ)twórczyni własnej legendy.

Prezentowane w cyklu filmy pochodzą z pierwszego okresu kariery Poli Negri, niespełnionej ze względów zdrowotnych baletnicy i dobrze zapowiadającej się aktorki dramatycznej, którą dla kina odkrył właściciel wytwórni Sfinks – Aleksander Hertz. On też w dziewięciu wspólnie zrealizowanych filmach wykreował ją na pierwszą polską gwiazdę, wcielającą się w rolę femme fatale, rujnującej życie zakochanych w niej mężczyzn. Spośród nich tylko pokazywana w ramach cyklu Bestia – ze stanowiącą jej znak rozpoznawczy sceną ekspresyjnego tańca – zachowała się. Mania. Historia pracownicy fabryki papierosów to jeden z pierwszych filmów aktorki zrealizowanych już w Niemczech, po głośnym zerwaniu kontraktu ze Sfinksem. Nakręcony dla wytwórni Union zebrał dobre recenzje, a w Polsce cieszył się dużą popularnością, przez samą gwiazdę jednak wymazany z oficjalnej filmografii, bo za początek swojej filmowej berlińskiej kariery przyjęła współpracę z wytwórnią UFA i reżyserem Ernstem Lubitschem, dzięki której ten duet kilka lat później dostanie bilet do Hollywood.

Uroczyste repremiery z towarzyszeniem muzyki na żywo filmów po kompleksowej restauracji cyfrowej w Filmotece Narodowej odbyły się: Manii… – jesienią 2011 roku w Warszawie, a Bestii – na festiwalu Il Cinema Ritrovato w Bolonii (światowa) i na 15. Święcie Niemego Kina w Warszawie (polska).

Szaleńcy Leonarda Buczkowskiego – kolejny zrekonstruowany cyfrowo film ze zbiorów Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego – zaprezentowany zostanie w ramach cyklu 100 Lat Niepodległości. Będzie to repremierowy pokaz z muzyką na żywo Stephena Horne’a.

Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny to instytucja kultury, której zadaniem jest ochrona i udostępnianie zbiorów filmowych i audiowizualnych. Pełni rolę centrum kompetencji w obszarze konserwacji, digitalizacji i restauracji cyfrowej filmów. Prowadzi archiwum filmowe i audiowizualne oraz realizuje działania edukacyjne i kulturotwórcze. Jest koproducentem filmów oraz produkcji radiowych i telewizyjnych.

W projektach digitalizacyjnych FINA zabezpiecza i restauruje najstarsze filmy zachowane na oryginalnych i najcenniejszych taśmach „nitro” z okresu powstania filmu. Cudem odnalezione, najczęściej niekompletne i bardzo zniszczone filmy wymagają wielomiesięcznych prac filmoznawczych, konserwatorskich i restauratorskich. Dzięki cyfrowym technologiom 4K stare kino zyskuje nowe życie na dużym ekranie.

Filmy: Mania. Historia pracownicy fabryki papierosów i Szaleńcy poddano restauracji cyfrowej w ramach projektu Nitrofilm:

„Konserwacja i digitalizacja przedwojennych filmów fabularnych w Filmotece Narodowej w Warszawie”

Projekt współfinansowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach XI Priorytetu „Kultura i dziedzictwo kulturowe” Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.

scenariusz Hans Brennert
zdjęcia Eugen (Jenö) Illés
muzyka (repremiera 2011) Jerzy Maksymiuk
scenografia Paul Leni
obsada Pola Negri, Werner Hollmann, Arthur Schröder, Ernst Wendt
produkcja Projektions-AG Union
producent Paul Davidsod
digitalizacja i rekonstrukcja Filmoteka Narodowa 2011 (obecnie Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny)