Dekalog V

Trzy ukazywane naprzemiennie postaci, których losy przetną się 16 marca 1987 roku w Warszawie, filmowanej w przygnębiający sposób: młody prawnik, zdający egzamin adwokacki, chłopak z prowincji, zagubiony w wielkim mieście i opryskliwy taksówkarz z diabełkiem. Piotr, przeciwnik kary śmierci, z przekonaniem odpowiada egzaminatorom, że ta praca da mu okazję poznania ludzi, których gdzie indziej nie mógłby spotkać: nie dostrzeże jednak w barze przy Krakowskim Przedmieściu Jacka, przygotowującego się do zabójstwa. Gdyby go zauważył, porozmawiał, być może mógłby powstrzymać chłopaka, który, jak pisał Tadeusz Lubelski, „żył ze swoim fałszywym wizerunkiem jak z nierozładowanym pociskiem, który musiał kiedyś wybuchnąć”, nosząc w sobie odpowiedzialność za śmierć siostry w tragicznym wypadku. Dostrzegł jednak i zignorował robotnika drogowego (Artur Barciś), wskazującego symboliczną cyfrę 5.

Akcja rozgrywa się w trzech dniach, oddalonych o niemal rok: zbrodnia, przegrany proces, w marcu następnego roku wykonanie wyroku śmierci. To wtedy, niestety za późno, usłyszymy z ust Jacka opowieść o jego życiu. Kieślowski wraca do tematu swojego wcześniejszego filmu, „Przypadku”. Przypadkowa była ofiara zbrodni, przypadkowy był pasażer taksówkarza, który gdyby nie odmówił kursu parze znanej z „Dekalogu, dwa”, mógłby dalej żyć. Nieprzypadkowe są jednak relacje: w filmie przeciw karze śmierci reżyser domaga się uznania godności Jacka mimo zbrodni, której się dopuścił. Przypomina o tym Piotr, marzący o sprawiedliwości, która nie może być zemstą na przestępcy: „W czyim imieniu mści się prawo?”

ks. Marek Lis
Uniwersytet Opolski

Nagrody:

• MFF Wenecja 1989: nagroda Young Cinema, nagroda FIPRESCI
• Międzynarodowe Spotkania Filmowe, Dunkierka 1989: Nagroda Krytyki
• World Film Festival, Montreal 1989: Nagroda Krytyki
• MFF San Sebastian, 1989: nagroda OCIC
• MFF Sao Paulo, 1989: nagroda krytyki filmowej
• Nagroda za reżyserię (przyznawana przez pismo „Ekran”) za rok 1989: Złoty Ekran
• Srebrna Taśma 1990 – nagroda Stowarzyszenia Włoskiej Krytyki Filmowej
• Nagroda Specjalna Amerykańskiego Stowarzyszenia Krytyków Filmowych NSFC 2000

scenariusz Krzysztof Piesiewicz, Krzysztof Kieślowski
zdjęcia Wiesław Zdort, Edward Kłosiński, Piotr Sobociński, Krzysztof Pakulski, Sławomir Idziak, Witold Adamek, Dariusz Kuc, Andrzej J. Jaroszewicz, Jacek Bławut
muzyka Zbigniew Preisner scenografia Halina Dobrowolska
wnętrza Magdalena Dipont
kostiumy Małgorzata Obłoza, Hanna Ćwikło
charakteryzacja Dorota Seweryńska
dźwięk Małgorzata Jaworska, Nikodem Wołk-Łaniewski, Wiesława Dembińska
montaż Ewa Smal
obsada Henryk Baranowski, Wojciech Klata, Maja Komorowska, Artur Barciś, Agnieszka Brustman, Krystyna Janda, Aleksander Bardini, Olgierd Łukaszewicz, Stanisław Gawlik, Krzysztof Kumor, Maciej Szary, Maria Pakulnis, Daniel Olbrychski, Joanna Szczepkowska, Krystyna Drochocka, Dorota Stalińska, Adrianna Biedrzyńska, Janusz Gajos, Aleksander Bardini, Adam Hanuszkiewicz, Mirosław Baka, Krzysztof Globisz, Jan Tesarz, Zbigniew Zapasiewicz, Aleksander Bednarz, Barbara Dziekan, Grażyna Szapołowska, Olaf Lubaszenko, Stefania Iwińska, Małgorzata Rożniatowska, Anna Polony, Maja Barełkowska, Władysław Kowalski, Bogusław Linda, Bożena Dykiel, Katarzyna Piwowarczyk, Maria Kościałkowska, Teresa Marczewska, Tadeusz Łomnicki, Marian Opania, Bronisław Pawlik, Ewa Skibińska, Ewa Błaszczyk, Piotr Machalica, Jan Jankowski, Jolanta Piętek, Jerzy Trela, Jerzy Stuhr, Zbigniew Zamachowski, Henryk Bista, Olaf Lubaszenko, Maciej Stuhr, Jerzy Turek, Grzegorz Warchoł, Cezary Harasimowicz
produkcja Telewizja Polska, SF TOR, Senders Freies (Berlin Zachodni)
kierownik produkcji Ryszard Chutkowski