Nie żyje Ryszard Bugajski
Ze smutkiem przyjęliśmy wiadomość o śmierci Ryszarda Bugajskiego, wybitnego reżysera filmowego, scenarzysty i pisarza, twórcy legendarnego Przesłuchania – filmu, który stał się najsłynniejszym polskim „półkownikiem”. Ryszard Bugajski zmarł w Warszawie 7 czerwca 2019 roku. Miał 76 lat.
Ryszard Bugajski urodził się 27 kwietnia 1943 roku w Warszawie. Studiował filozofię na Uniwersytecie Warszawskim i reżyserię filmową na PWSFTviT w Łodzi, którą ukończył w 1973 roku. W latach 70. należał do Zespołu „X” Andrzeja Wajdy. Debiutował w 1979 roku dramatem psychologicznym Kobieta i kobieta, będącym studium relacji bohaterek, które usiłują uratować swoją przyjaźń, mimo że jedna z nich za wszelką cenę dąży do kariery.
Najgłośniejszym filmem Ryszarda Bugajskiego jest Przesłuchanie z 1982 roku, które na premierę musiało czekać aż siedem lat. Uznany przez władze komunistyczne Polski za „najbardziej antykomunistyczny w historii PRL” film był wielkim wydarzeniem Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Cannes w 1990 roku. Krystynę Jandę – odtwórczynię postaci głównej bohaterki, młodej kobiety osadzonej w stalinowskim więzieniu – uhonorowano we Francji nagrodą dla najlepszej aktorki.
Szykanowany przez władze Ryszard Bugajski wyjechał z Polski. W latach 1985-1995 mieszkał w Kanadzie, gdzie pracował nad popularnymi serialami telewizyjnymi. Po powrocie do kraju nakręcił Graczy (1995), film o próbie zamachu na Lecha na Wałęsę i kampanii prezydenckiej 1990 roku. W 1997 roku został głównym reżyserem „Wiadomości” w TVP. W telewizji nakręcił obyczajowo-sensacyjny serial Tak czy nie? (2003), a dla kina Generała Nila (2009) z Olgierdem Łukaszewiczem w roli dowódcy akowskiego Kedywu. Układ zamknięty (2013), film z Januszem Gajosem i Kazimierzem Kaczorem w rolach głównych, to inspirowana prawdziwymi wydarzeniami historia grupy polskich przedsiębiorców, niesłusznie oskarżonych i aresztowanych w 2003 roku.
W ostatnim swoim filmie Ryszard Bugajski powrócił do czasów stalinowskich, opowiadając o losach Julii Brystigerowej, słynnej oprawczyni z Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, która w 1960 roku, gdy była już redaktorem w PIW-ie, udała się do Lasek na spotkanie z prymasem Wyszyńskim (Marek Kalita). Główną rolę w Zaćmie (2016) reżyser powierzył swojej żonie, Marii Mamonie. Film brał udział w Konkursie Głównym 41. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych.
Ryszard Bugajski jest autorem trzech powieści: Przesłuchanie (1983), Przyznaję się do winy (1985) oraz Sól i pieprz (2000). Wyreżyserował również wiele spektakli Teatru Telewizji, na przykład: Akwizytorom dziękujemy (2003) i Śmierć rotmistrza Pileckiego (2006).
Za swoją twórczość otrzymał wiele nagród na filmowych festiwalach, między innymi Nagrodę Specjalną i Nagrodę Publiczności na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych za Przesłuchanie, Złote Grono w Łagowie, nagrodę Srebrny Hugo na Festiwalu filmowym w Chicago.
Został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski w 2008 roku „za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, za osiągnięcia w podejmowanej z pożytkiem dla kraju pracy zawodowej i społecznej”. W tym samym roku otrzymał również Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
