Platynowe Lwy dla Jerzego Gruzy

23 września 2017 roku, podczas gali finałowej 42. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, Platynowe Lwy otrzyma polski reżyser i scenarzysta filmowy, telewizyjny i teatralny, Jerzy Gruza.

Platynowe Lwy to nagroda przyznawana przez Komitet Organizacyjny Festiwalu w uznaniu dla całokształtu twórczości laureata, którego rekomenduje Rada Programowa w porozumieniu ze Stowarzyszeniem Filmowców Polskich. W gronie wybitnych twórców uhonorowanych Platynowymi Lwami są między innymi: Andrzej Wajda, Jerzy Antczak, Sylwester Chęciński, Tadeusz Chmielewski, Tadeusz Konwicki, Roman Polański, Witold Sobociński. Przed rokiem nagrodę tę otrzymał Janusz Majewski.

Jerzy Gruza jest reżyserem i scenarzystą filmowym, telewizyjnym i teatralnym, aktorem. Urodził się w 1932 roku w Warszawie. Dyplom Wydziału Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi uzyskał w 1985 roku, będąc już autorem kultowych polskich seriali telewizyjnych, chętnie oglądanych do dziś, i mając w swoim dorobku kilkadziesiąt cenionych realizacji filmowych i teatralnych. Przez blisko 30 lat – od połowy lat 50. do początków lat 80. – związany był z Telewizją Polską, dla której przygotowywał spektakle Teatru Telewizji – m.in. „Skąpca” (1965), „Wizytę starszej pani” (1971), „Romea i Julię” (1974), „Rewizora” (1977), „Antygonę” (1980) – oraz liczne programy i widowiska rozrywkowe i muzyczne.

– Już dawno należało uhonorować Jerzego Gruzę tymi Lwami. I to z wielu powodów: za filmy, seriale, setki programów TV, spektakle teatralne, za nowatorski język, który wprowadził do polskiej telewizji. Za życzliwy, ale ironiczny, często szyderczy opis naszej rzeczywistości – mówi Wojciech Marczewski, Przewodniczący Rady Programowej FPFF. – Każdy może wybrać swój własny powód. Ja również. Moje prywatne Platynowe Lwy przyznaję Jerzemu Gruzie za realizację dwóch Teatrów Telewizji: „Mieszczanina Szlachcicem” z Bogumiłem Kobielą oraz „Rewizora” z Tadeuszem Łomnickim. Oba wybitne i niezapomniane! – dodaje Wojciech Marczewski.

Zrealizowana przez Jerzego Gruzę w połowie lat 60. „Wojna domowa”, pomimo upływu lat, pozostaje jednym z najpopularniejszych polskich seriali komediowych. Do jego sukcesu przyczyniły się wspaniałe kreacje aktorów starszego pokolenia, gwiazd polskiej sceny i estrady: Aliny Janowskiej, Irena Kwiatkowskiej, Kazimierza Rudzkiego, Andrzeja Szczepkowskiego, Jaremy Stępowskiego.

Lata 70. to czasy „40-latka”, z niezapomnianymi rolami Ireny Kwiatkowskiej, Anny Seniuk i Andrzeja Kopiczyńskiego. Jerzy Gruza ponownie stworzył nie tylko galerię nieśmiertelnych postaci – bohaterów, których pokochali widzowie – ale też przenikliwie, z komediowym zacięciem, sportretował polską rzeczywistość. W latach 90. reżyser powrócił do losów rodziny Karwowskich w telewizyjnej kontynuacji „40-latek. 20 lat później”. Na przełomie wieków, w latach 1999 i 2003, Jerzy Gruza zrealizował kolejny projekt serialowy, „Tygrysy Europy”, ponownie tworząc satyryczny obraz Polaków mierzących się z nową rzeczywistością w kraju po transformacji ustrojowej i ekonomicznej.

Jako scenarzysta i reżyser Jerzy Gruza zrealizował takie filmy fabularne, jak: „Dzięcioł” (1970), „Przeprowadzka” (1972), „Przyjęcie na dziesięć osób plus trzy” (1973), „Pierścień i róża” (1986). Na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w 1976 roku filmem „Motylem jestem, czyli romans 40-latka” Jerzy Gruza zdobył Nagrodę Publiczności.

W 1983 roku Jerzy Gruza przeniósł się – zawodowo i życiowo – do Gdyni, gdzie przez 8 lat kierował zespołem Teatru Muzycznego im. Danuty Baduszkowej. Na okres jego współpracy z gdyńską sceną przypadają jej „złote lata”. Otworzyła je premiera „Skrzypka na dachu” (1984), wystawionego po raz pierwszy w Polsce, 20 lat po nowojorskiej premierze. Spektakl ten odniósł ogromy sukces nie tylko w Gdyni, ale też w całej Polsce i za granicą, podbijając publiczność podczas licznych tournée gdyńskiego zespołu. Następne lata to kolejne głośne premiery musicalowe: „My Fair Lady” (1986), „Jesus Christ Superstar” (1987), „Les Miserables” (1989), „Człowiek z la Manchy” (1991) i „Żołnierz Królowej Madagaskaru” (1991).

Odbierając Platynowe Lwy podczas gali finałowej 42. FPFF, Jerzy Gruza ponownie stanie więc na scenie Teatru Muzycznego w Gdyni, z którym wiążą się jedne z największych sukcesów w karierze tego twórcy. Dla człowieka telewizji i filmu, którym był Jerzy Gruza od początku zawodowej drogi, właśnie teatr okazał się przestrzenią niezwykle podatną na jego reżyserskie koncepcje i realizacyjny rozmach.

Jerzy Gruza jest laureatem m.in. SuperWiktora’93 za całokształt twórczości telewizyjnej oraz tytułu „Gwiazdy Telewizji Polskiej”, przyznanego mu z okazji 50-lecia TVP „za tworzenie oryginalnych form filmowych, teatralnych i rozrywkowych”.

Nieocenionym komentatorem, a także kronikarzem życia artystycznego i towarzyskiego w Polsce jest Jerzy Gruza w swoich felietonach, wspomnieniach i opowiadaniach, które pisze od lat. Opublikował je w następujących tomach: „40 lat minęło jak jeden dzień” (1998), „Telewizyjny alfabet wspomnień w porządku niealfabetycznym” (2000), „Człowiek z wieszakiem. Życie zawodowe i towarzyskie” (2003), „Pasaże warszawskie” (2004), „Stolik. Anegdoty, plotki, donosy” (2010), „Rok osła. Anegdoty, opowiadania, podsłuchy” (2011), „Najpiękniejsza. Opowiadania z nieoczekiwanym zakończeniem” (2011), „Głową o stolik. Kronika wypadków medialnych” (2013), „Pożegnanie z karnawałem” (2014). Dowcipne felietony z życia artystycznego publikował również w „Magazynie Filmowym Stowarzyszenia Filmowców Polskich”.

42. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni odbędzie się w dniach 18-23 września 2017 roku.