Dzieje grzechu

W 2023 roku świętujemy setną rocznicę urodzin jednego z naj­bardziej wyjątkowych i kontrowersyjnych twórców w historii sztuki filmowej – Waleriana Borowczyka. Ten polski reżyser filmów fabularnych i animowanych, artysta plastyk, scenarzy­sta, scenograf i pisarz pozostawił niezatarte piętno na mapie kinematografii, wprowadzając nowatorskie podejścia, prowo­kacyjne treści oraz wyjątkową estetykę do świata filmu.

Walerian Borowczyk urodził się 2 września 1923 w Kwilczu, w Polsce. Jego twórcza droga zaczęła się od malowania i ry­sowania, ale szybko zainteresował się kinem i animacją. Począt­kowo pracował nad krótkimi filmami animowanymi, zdobywa­jąc uznanie za swoją zdolność do tworzenia surrealistycznych i ekspresyjnych animacji. Jego prace cechowała niezwykła precyzja oraz kreatywność, a także pewne kontrowersje zwią­zane z ich tematyką.

W 1968 roku Borowczyk zrealizował swój pierwszy film fabular­ny – Goto, wyspa miłości. To właśnie w tej dziedzinie osiągnął największe uznanie. Jego filmy, choć niekiedy skonfrontowane z kontrowersjami i cenzurą, zdobyły uznanie krytyków za swoją głębię psychologiczną, estetykę oraz unikalny sens artystyczne­go wyrazu. Wielokrotnie posługiwał się symboliką i metaforami, ukazując różnorodne aspekty ludzkiego życia i natury.

Jednym z najważniejszych dzieł Borowczyka był film Bestia(La Bête, 1975), który stał się jego znakiem rozpoznawczym. Choć wywołał sporo kontrowersji, to zwrócił uwagę na umiejęt­ność reżysera w łączeniu sensualności z głębokim przesłaniem artystycznym. Inne ważne tytuły w jego filmografii to: Blanche (1971), Dzieje grzechu (1975) czy Emmanuelle 5 (1987).

Borowczyk był laureatem wielu prestiżowych nagród filmo­wych, jego prace zdobywały uznanie na międzynarodowych festiwalach. Wyjątkowa wrażliwość artystyczna i nieustraszo­na eksploracja tematów społecznych oraz ludzkich pragnień sprawiły, że jego twórczość była doceniana przez koneserów kina na całym świecie.

Nie można zapomnieć o wkładzie reżysera w animację, gdzie eksperymentował z różnymi technikami, tworząc niekonwen­cjonalne i oryginalne dzieła. Jego animacje często poruszały tematykę ludzkich emocji, relacji międzyludzkich oraz abs­trakcyjnych konceptów, co sprawiło, że są one nadal aktualne.

Świat stracił tego wybitnego reżysera w 2006 roku, ale jego dzieła, a także odwaga w podejmowaniu kontrowersyjnych tematów, innowacyjne podejście do medium filmowego oraz artystyczny geniusz nadal wywołują dyskusje i inspirują kolejne pokolenia filmowców. Setna rocznica urodzin Waleriana Bo­rowczyka to okazja nie tylko do celebracji jego twórczości, ale także do kontynuowania refleksji nad wpływem, jaki wywarł na światową sztukę filmową.

Dzieje grzechu

Ewa zakochuje się w mężczyźnie, który wynajmuje pokój od jej rodziców. Starania Łukasza o rozwód nie przynoszą efektów, a matka Ewy, czując zbliżające się kłopoty, nakłania go do opuszczenia miasta. Dziewczyna jednak nie daje za wygraną i kiedy dowiaduje się, że jej ukochany jest w szpitalu, rzuca wszystko i jedzie do niego. Niestety wspólne szczęście nie trwa długo – Łukasz wyjeżdża, a każda decyzja Ewy coraz bardziej zbliża ją do tragedii. Ekranizacja powieści Stefana Żeromskiego.

scenariusz: Walerian Borowczyk

zdjęcia: Zygmunt Samosiuk

muzyka: Felix Mendelssohn-Bartholdy, Johann Pachelbel

scenografia: Teresa Barska

kostiumy: Jerzy Szeski

charakteryzacja: Zbigniew Dobracki, Jan Płażewski, Zofia Macińska

dźwięk: Jan Czerwiński

montaż: Lidia Pacewicz

obsada: Grażyna Długołęcka, Jerzy Zelnik, Olgierd Łukaszewicz, Roman Wilhelmi, Marek Walczewski

produkcja: Zespół Filmowy Tor

kierownik produkcji: Helena Nowicka