Janusz Majewski laureatem Platynowych Lwów!

24 września 2016 roku na gali zamknięcia 41. Festiwalu Filmowego w Gdyni nagrodę Platynowe Lwy otrzyma wybitny polski reżyser i scenarzysta – Janusz Majewski.

Nagroda Platynowe Lwy przyznawana jest przez Komitet Organizacyjny Festiwalu jako wyraz uznania za całokształt twórczości. Laureata nagrody proponuje Rada Programowa w porozumieniu ze Stowarzyszeniem Filmowców Polskich. Wśród dotychczasowych laureatów są tak wybitni twórcy, jak Jerzy Antczak, Witold Sobociński, Tadeusz Konwicki, Roman Polański, Jerzy Wójcik, Sylwester Chęciński, Tadeusz Chmielewski.

Janusz Majewski jest jednym z najpopularniejszych i najbardziej znanych polskich reżyserów filmowych. W 2015 roku na 40. Festiwalu Filmowym w Gdyni odebrał Srebrne Lwy za swój ostatni, znakomicie przyjęty film „Excentrycy, czyli po słonecznej stronie ulicy”.

Janusz Majewski urodził się w 1931 roku we Lwowie. Jest absolwentem architektury na Politechnice Krakowskiej oraz reżyserii na PWSFTViT w Łodzi. Jako reżyser filmów fabularnych zadebiutował w 1966 roku wielokrotnie nagradzanym „Sublokatorem”. Do najważniejszych filmów w karierze reżysera należą takie tytuły, jak m.in. „Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię” (1969), „Lokis” (1970), „Zazdrość i medycyna” (1973), „Zaklęte rewiry” (1975), „Sprawa Gorgonowej” (1977), „Lekcja martwego języka” (1979), „Po sezonie” (2005) czy „Mała matura 1947” (2010). Niezwykłą popularność przyniósł Januszowi Majewskiemu serial telewizyjny „Królowa Bona” (1980). W 1982 roku reżyser zrealizował, nawiązujący do słynnego serialu, dramat historyczny „Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny”. Do najbardziej znanych filmów reżysera należy dyptyk „C.K. Dezerterzy” (1985) oraz „Złoto dezerterów” (1998). Janusz Majewski realizował również filmy telewizyjne, dokumentalne oraz spektakle teatru telewizji. W 2008 roku wyreżyserował cieszący się uznaniem widzów telewizyjny serial „Siedlisko”. Jego filmy zdobyły dziesiątki nagród na krajowych i zagranicznych festiwalach, m.in. w Gdańsku i Gdyni, w Krakowie, Łagowie, Vancouver, Cork, Montrealu, Edynburgu, Mannheim, Chicago, Panamie.

Przez ponad 50 lat pracy reżyserskiej Janusz Majewski próbował wielu różnych gatunków filmowych, od dramatów historycznych, poprzez filmy muzyczne aż do komedii. „Zawsze starałem się uciekać przed zaszufladkowaniem. Nie chciałem stać się specjalistą od jakiegoś gatunku, wolałem szukać czegoś nowego, pokonywać kolejne przeszkody” – mówił w wywiadzie dla „Magazynu Filmowego” SFP wiosną 2016 roku. – „Zawsze starałem się robić jak najlepsze kino. Fascynowała mnie zawsze sama jego istota jako spektaklu obrazu, ale i dźwięku, spektaklu, który jest stopem wielu elementów – literatury, aktorstwa, sztuk plastycznych etc. Kino jako konglomerat wielu sztuk”.

Janusz Majewski jest autorem znakomitych książek biograficznych i opowiadań. Jako prezes Stowarzyszenia Filmowców Polskich w latach 1983 –1990 walczył m.in. o wprowadzanie „półkowników” na ekrany i o dokończenie realizacji wielu wybitnych filmów, opiekował się filmowcami w ciężkiej sytuacji życiowej, wreszcie – otworzył SFP na świat, nawiązując ważne międzynarodowe kontakty. Obecnie Janusz Majewski pełni funkcję Prezesa Honorowego SFP. Jest rektorem Warszawskiej Szkoły Filmowej.

Michał Oleszczyk, Dyrektor Artystyczny Festiwalu, podkreśla wyjątkowość dorobku tegorocznego laureata: „Kiedy przeglądamy filmografię Janusza Majewskiego, reakcją musi być pokora. Nie wiem, czy mamy w polskim kinie drugiego reżysera, który tak wspaniale połączyłby elegancję stylu z wszechstronnością zainteresowań. Majewski to reżyser-erudyta, reżyser-literat, a zarazem reżyser, który kilkoma pociągnięciami potrafi wykreować na ekranie pełny, oddychający życiem świat. Te światy były na przestrzeni lat różne, ale nie zmieniała się pieczołowitość i pasja, a także – powiedzmy to wprost – mądrość, z jaką pan Janusz te światy na ekranie kreował”.

41. Festiwal Filmowy w Gdyni odbędzie się w dniach 19-24 września 2016 roku.

——————

Poniżej przedstawiamy sylwetkę laureata pióra Jerzego Armaty z serwisu Akademii Polskiego Filmu (PISF).

Reżyser filmowy, teatralny i telewizyjny, scenarzysta, scenograf, aktor, pisarz, pedagog. Urodził się 5 sierpnia 1931 roku we Lwowie. Absolwent architektury na Politechnice Krakowskiej (1955) oraz Wydziału Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej i Filmowej w Łodzi (1960; dyplom w 1961), gdzie pierwotnie został przyjęty na Wydział Operatorski. Nawiasem mówiąc, tematem jego pracy dyplomowej na architekturze był projekt wytwórni filmów fabularnych, konsultowany przez Stanisława Wohla, znanego operatora, wykładowcę łódzkiej szkoły filmowej.

Pracę w kinematografii rozpoczynał jako scenograf przy filmach Antoniego Bohdziewicza „Szkice węglem” (1956), „Kalosze szczęścia” (1958) i „Rzeczywistość” (1960). Zanim zadebiutował pełnometrażowym filmem fabularnym jako reżyser, zrealizował wiele interesujących dokumentów oraz fabuł telewizyjnych, m.in. „Róża” (1962, Brązowy Smok Wawelski w Krakowie) – impresja o zdewastowanych cmentarzach żydowskich, „Album Fleischera” (1962; Srebrny Smok Wawelski w Krakowie, nagrody w San Francisco i Mannheim) – przejmujący kolaż zdjęć oficera Wehrmachtu, „Opus jazz” (1963; nagroda w Cannes) – zapis próby zespołu Andrzeja Kurylewicza, „Pojedynek” (1964; nagrody w Buffalo, Vancouver, Cork, Montrealu, Edynburgu) – lekkoatletyczne zmagania najlepszych miotaczy kulą, „Awatar, czyli zamiana dusz” (1964; nagrody w Monte Carlo i Trieście), ekranizacja opowiadania Theophile’a Gautier. Pierwszy pełnometrażowy film fabularny dla kin zrealizował – na podstawie własnego scenariusza – w 1966 roku. „Sublokator” (nagrody w Mannheim, Cork, Chicago, Panamie) to utrzymana w poetyce groteski komedia obyczajowa poświęcona perypetiom młodego mężczyzny, który staje się ofiarą kobiet zbyt zaborczych w swej życzliwości.

Majewski uprawia kino gatunków, jego wyrafinowaną, szlachetną odmianę. Jego filmy cechuje perfekcja i elegancja realizacji, dbałość scenograficzna w najdrobniejszym detalu, trafna obsada i dobre aktorstwo. I takie właśnie są kolejne realizacje telewizyjne – „Wenus z Ille” (1967), adaptacja opowiadania klasyka XIX-wiecznej noweli realistycznej Prospera Mérimée, „Ja gorę!” (1967; Brązowy Lajkonik w Krakowie), ekranizacja noweli Henryka Rzewuskiego, „Czarna suknia” (1967; nagrody w Pradze), zainspirowana przejmującym opowiadaniem Stanisława Wygodzkiego, „Urząd” (1969), udane przeniesienie na ekran głośnej książki Tadeusza Brezy, a także filmy kinowe – rasowy kryminał „Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię” (1969) według prozy Krzysztofa Kąkolewskiego, „Lokis” (1970; nagrody w Sitges i Łagowie), jeden z pierwszych horrorów na naszych ekranach według Prospera Mérimée, czy „Zazdrość i medycyna” (1973) według melodramatycznej powieści Michała Choromańskiego.

W 1975 roku Majewski realizuje „Zaklęte rewiry” (nagrody w Gdyni i Panamie, Syrenka Warszawska), błyskotliwą ekranizację powieści Henryka Worcella, rozgrywającą się w latach trzydziestych, a przedstawiającą od kuchni życie wielkiej restauracji i jej pracowników. Dwa lata później kręci „Sprawę Gorgonowej”, w której próbuje zrekonstruować przebieg głośnego przed wojną morderstwa. W „Lekcji martwego języka” (1979), opartej na motywach znanej powieści Andrzeja Kuśniewicza, tworzy sugestywny obraz rozpadu monarchii austro-węgierskiej, ukazany poprzez losy młodego porucznika ułanów, poszukującego sensu życia i śmierci, a w serialu „Królowa Bona” (1980) i filmie „Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny” (1982) – rozległy fresk historyczny, umiejscowiony w pierwszej połowie XVI wieku. Wielkim przebojem stają się komediowi „C.K. Dezerterzy” (1985; nagroda w Gdańsku, Złota Kaczka), inspirowani powieścią Kazimierza Sejdy, rozgrywająca się w 1918 roku brawurowa historia małego garnizonu stacjonującego gdzieś na węgierskiej prowincji, którego nowy dowódca postanawia stworzyć z dość niesubordynowanych żołnierzy kompanię doborową. W 1998 roku Majewski zrealizował sequel tego filmu – „Złoto dezerterów”.

W 2005 roku nakręcił „Po sezonie”, subtelną opowieść o starszym mężczyźnie i młodej kobiecie, którzy spotykają się w pustawym mazurskim pensjonacie, gdzie dawno już zamarł ruch turystyczny, a pięć lat później autobiograficzną „Małą maturę 1947” (Nagroda Specjalna w Gdyni), w której wraca do swych lat młodzieńczych. O dzieciństwie spędzonym we Lwowie, latach szkolnych w powojennym Krakowie, studiach na architekturze i w łódzkiej szkole filmowej pisze ze swadą we wspomnieniowej „Retrospektywce” (2001). Wspomnienia, tym razem dotyczące pracy reżyserskiej, kontynuuje w książce „Ostatni klaps. Pamiętnik moich filmów” (2006). Jest także autorem m.in. zbioru skrzących się humorem opowiadań „Ekshibicjonista” (2002), zbeletryzowanego scenariusza swego pełnego nostalgii filmu „Po sezonie” (2006) oraz zabawnej komedii kryminalnej „Upiór w kuchni” (2008).

Janusz Majewski był w latach 1983-1990 prezesem Stowarzyszenia Filmowców Polskich, a od roku 2006 pełni funkcję Honorowego Prezesa. W latach 1987-1991 był członkiem Komitetu Kinematografii. Od roku 2012 jest rektorem Warszawskiej Szkoły Filmowej. Odznaczony Złotym Medalem Zasłużony Kulturze – Gloria Artis (2009), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2013), laureat Orła za osiągnięcia życia (2012) i wielu innych prestiżowych nagród i wyróżnień.

Jerzy Armata

Biografia Janusza Majewskiego w serwisie Akademia Polskiego Filmu