Odnowione krótkie metraże Janusza Nasfetera na 39. FFG

39. Festiwal Filmowy w Gdyni w ramach sekcji „Klasycy mniej znani” zaprezentuje unikatowe krótkometrażowe filmy bohatera przeglądu – Janusza Nasfetera. Sekcja ta przygotowywana jest wspólnie z łódzką Wytwórnią Filmów Oświatowych.

Widzowie Festiwalu oprócz najsłynniejszych długich metraży Nasfetera („Kolorowe pończochy”, „Motyle”, „Mój stary”, „Małe dramaty”) będą mieli wyjątkową okazję do zapoznania się z krótkimi fabułami reżysera, które dzisiaj uważane są za szczególnie istotne w dorobku reżysera. Jednym z punktów sekcji „Klasycy mniej znani – Janusz Nasfeter” będzie pokaz unikatowych krótkometrażowych filmów reżysera wyprodukowanych przez Wytwórnię Filmów Oświatowych. Nasfeter jest jednym z reżyserów współtworzących 65-letnią historię WFO, której jubileusz zaplanowany został na 29 grudnia 2014 roku w Łodzi.

Z archiwum WFO liczącego około 5000 filmów wybraliśmy cztery obrazy: „Koledzy”, „Staś spóźnialski”, „Brudasek” oraz „Obrazki 1/55”. Janusz Nasfeter w latach 1950-1956 realizował w WFO krótkometrażowe filmy edukacyjne i fabularne. W zbiorach filmowych Wytwórni znajduje się kilkanaście jego obrazów, które – choć krótkie i „oświatowe” – noszą wyraźne znamię umiejętności i talentu ich autora. Filmy zostały przygotowane przez WFO w wersji cyfrowej specjalnie na potrzebę retrospektywy reżysera podczas 39. Festiwalu Filmów Fabularnych, co stało się możliwe dzięki finansowaniu Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej – tłumaczy Katarzyna Madaj-Kozłowska, Prezes Zarządu Wytwórni. – Wszystkie prezentowane filmy, choć posiadają wydźwięk dydaktyczny, odznaczają się niezwykłym kunsztem reżyserskim, wyróżniają się dbałością o plastyczne kadrowanie świata przedstawionego oraz świetną grą dziecięcych aktorów.

Trzy z prezentowanych filmów były utrwalone na taśmie łatwopalnej nitro, którą należało przetransferować na taśmę trudnopalną. Zabezpieczenie kopii (archiwizacja wieczysta) realizowane jest we współpracy z Wytwórnią Filmów Dokumentalnych i Fabularnych w Warszawie. Rekonstrukcji dźwięku dokonał Paweł Jaźwiecki. WFDiF przygotowuje obecnie wersję cyfrową filmów na pokazy festiwalowe. Natomiast digitalizacja filmu „Koledzy” została przeprowadzona przez Cyfrowe Repozytorium Filmowe i Fixafilm.

Pięknie odnowione krótkie metraże Nasfetera to prawdziwy rarytas dla miłośników twórczości tego reżysera. Mimo że są to filmy oświatowe, a więc utrzymane w tonacji dydaktycznej, rzemiosło Nasfetera jest na najwyższym poziomie, a w każdym z prezentowanych krótkich metraży można dostrzec ślady tematów, które doczekały się pięknej, pełnej realizacji w późniejszych dziełach twórcy – mówi Michał Oleszczyk, dyrektor artystyczny Festiwalu Filmowego w Gdyni.

Film „Koledzy” (1956, 15 min) można traktować jako preludium do pełnometrażowego debiutu fabularnego Janusza Nasfetera, czyli „Małych dramatów” z roku 1958. Akcja rozgrywa się w Chełmnie w latach 50. Maniek wraz z Olkiem często dokuczają Stasiowi, wyzywając go od ofermy. Ten niesprawiedliwy osąd powoduje, że chłopiec zamyka się w sobie. Tylko za sprawą zbiegu okoliczności dochodzi do zmiany tej bardzo przykrej dla Stasia sytuacji.

Kolejne trzy filmy to przykłady charakterystycznego dla profilu produkcyjnego WFO kina oświatowo – edukacyjnego, które, dzięki utalentowanemu twórcy po ponad 60 latach od ich powstania nadal odbierane są jako pełnowartościowe obrazy o artystycznym potencjale, z wyjątkowo dobrze kreowanymi rolami dziecięcymi.

„Staś spóźnialski” (1952, 24 min) to opowieść o kłopotach wrażliwego chłopca borykającego się z problemem punktualności. Film ten dowodzi jak umiejętnie potrafił Janusz Nasfeter pracować z młodocianymi aktorami i jak trafnie obsadzał ich w swoich filmach. „Obrazki nr 1/55″ (1955, 11 min) składają się z trzech krótkich historii: „Uwaga woda!”, „Elek” oraz „…a statek odpłynął beze mnie”. Wszystkie mają wymowę dydaktyczną, pouczają i przestrzegają młodzież oraz dzieci przed niebezpieczeństwami jakie czekają na nich w życiu. Film znakomicie wpisuje się w styl reżysera, który już w swoich pierwszych produkcjach opisywał zawiły świat dziecięcych dylematów.„Brudasek” (1951, 14 min), jeden z pierwszych filmów zrealizowanych przez Nasfetera w WFO, przedstawia trudną drogę przemiany małego chłopca, który poprzez napotkane przeszkody uświadamia sobie jak ważne jest przestrzeganie czystości. Dydaktyczne przesłanie podane jest nienatrętnie, wręcz subtelnie. Świetny dobór aktorów dziecięcych powoduje, że film po dziś dzień odznacza się swoistym, sentymentalnym urokiem i życzliwym potraktowaniem dziecięcych problemów.