Rok Kieślowskiego w Gdyni

W 2016 roku mija 20 lat od śmierci Krzysztofa Kieślowskiego – jednego z najwybitniejszych reżyserów europejskiego kina, laureata pierwszej Europejskiej Nagrody Filmowej. Również Festiwal Filmowy w Gdyni w tym szczególnym roku odda hołd pamięci twórcy „Niebieskiego”. Krzysztof Kieślowski dwukrotnie otrzymywał Złote Lwy: w 1979 roku za „Amatora” oraz w 1988 za „Krótki film o miłości” i „Krótki film o zabijaniu”.

W ramach sekcji „Czysta Klasyka – In Memoriam” zaprezentowany zostanie jeden z najsłynniejszych filmów Krzysztofa Kieślowskiego – „Przypadek”, którego cyfrowa rekonstrukcja została przeprowadzona przez Cyfrowe Repozytorium Filmowe. Zrealizowany w 1981, „Przypadek” kilka lat przeleżał „na półkach”.

Zaprezentowany wraz z innymi „półkownikami” na Festiwalu Filmów Fabularnych w 1987 roku otrzymał zasłużoną nagrodę za scenariusz. „Film, który przerastał mądrością swoje pokolenie, zrobiony z takiej perspektywy, jakby już było po śmierci PRL-u”, wspominał Tadeusz Sobolewski. Przed projekcją „Przypadku” będzie dodatkowo prezentowany „Krótki film o K. Kieślowskim” Natalii Korynckiej-Gruz.

Do sekcji Pokazów Specjalnych należą także dwa filmy dokumentalne poświęcone Krzysztofowi Kieślowskiemu: „Siedem dni w tygodniu” w jego reżyserii (1988) oraz film poświęcony reżyserowi: „Spotkanie z Krzysztofem Kieślowskim„ (1995). Te dwa mało znane w Polsce tytuły, zaproponowane przez Tadeusza Sobolewskiego, zostały wyszukane, zdigitalizowane i z niemałym trudem sprowadzone na Festiwal przez Narodowy Instytut Audiowizualny. Oba filmy będą miały swoje polskie premiery.

„Spotkanie z Krzysztofem Kieślowskim” („Begegnung mit Krzysztof Kieslowski”, Niemcy) to niezwykły, 45-minutowy dokument, w którym Andreas Voigt i Lothar Kompatzki rozmawiają z reżyserem m.in. o powodach, dla których reżyser „Dekalogu” tworzył filmy, o odpowiedzialności dokumentalisty i kamerze jako „bardzo niebezpiecznym narzędziu”. Jest to jedna z ostatnich zarejestrowanych rozmów z Krzysztofem Kieślowskim.

Natomiast „Siedem dni w tygodniu” („Seven Days a Week”, Holandia, Polska) to ostatni dokumentalny film Kieślowskiego. Reżyser, niemal zupełnie pozbawiając film słów, kamerą prowadzoną przez Jacka Petryckiego, pokazał żyjącą w latach 80. w Warszawie zwyczajną polską rodzinę. Śledzimy codzienne czynności kilkorga osób, ujęte w tygodniowym rytmie. Autorem muzyki jest Zbigniew Preisner.

Jednym z najciekawszych wydarzeń tegorocznego Festiwalu będzie niezwykła plenerowa wystawa Andrzeja Pągowskiego „Krzysztof Kieślowski odczytany na nowo – Plakaty do filmów w 20. rocznicę śmierci reżysera”.

Sam Kieślowski pisał w katalogu do wystawy Pągowskiego „Miasto Plakatów” w Warszawskiej Zachęcie – „…To nie jest wszystko jedno, kto robi plakat. Do jednych mam zaufanie – jeżeli zrobił plakat staram się o bilet. Do innych nie mam – Wszystko mi jedno co im się podoba…”. Współpraca Kieślowskiego z Pągowskim trwała wiele lat. Jej efektem było powstanie całej serii plakatów m.in. do „Amatora”, „Przypadku”, czy „Krótkiego filmu o miłości”.

Z okazji 20. rocznicy śmierci reżysera Andrzej Pągowski podejmuje niezwykłe zadanie, wraca po latach do tych samych filmów. Ogląda je na nowo, bogatszy o doświadczenia przeżytych lat. Tworząc plakat do filmu „Amator” artysta miał 26 lat, a do filmu „Niebieski” – 40. W tym roku skończył 63 lata. Uważa, że zupełnie inaczej odebrał te filmy i inaczej projektuje swoje prace. Dostrzegł, że Kieślowski na co innego położył akcent, niż wydawało mu się wcześniej. Pągowski zauważa to teraz, gdy ma za sobą inne przeżycia, doświadczenia.

Kolekcja będzie obejmować plakaty do wszystkich filmów, jakie wyreżyserował Kieślowski łącznie z krótkometrażowymi i dokumentalnymi oraz całym „Dekalogiem”. Składa się z około 50 plakatów. Projekt jest merytorycznie wspierany przez Studio „TOR”. Współorganizatorem wystawy jest Muzeum Kinematografii w Łodzi. W planach jest również wydanie książki prezentującej całość kolekcji i poszczególne filmy. Za stronę ekspozycyjną odpowiada firma AMS.

W galerii Gdyńskiego Centrum Filmowego zaprezentowana zostanie przygotowana również przez Muzeum Kinematografii w Łodzi wystawa „Krzysztof Kieślowski. Fotografie z miasta Łodzi”. Zobaczymy na niej czarno-białe zdjęcia wykonane przez Kieślowskiego – wówczas studenta pierwszego roku Wydziału Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej i Filmowej w Łodzi w roku akademickim 1965/1966. Tych kilkadziesiąt fotografii to wyjątkowy dokument z epoki autobusów „ogórków”, chłopięcych fartuszków szkolnych z białymi kołnierzykami, gry w „noża”… Pokazują jesienną – w deszczu i zimową, ośnieżoną Łódź z jej nowymi wieżowcami i starymi domami, ciemnymi bramami, podwórzami, witrynami sklepowymi, balustradami balkonów i mieszkańcami – dorosłymi o zniszczonych, zmęczonych – często starych już – twarzach i dziećmi o buziach roześmianych. Poruszają, przywołują wspomnienia, budzą refleksje. Fotografie te są złożonym portretem miasta, przedstawionego przez pryzmat człowieka, stanowiącego zawsze – jak pokazała przyszłość – główny temat filmowych prac Kieślowskiego. Wszystkie prace – udostępnione przez Marię Kieślowską – pochodzą z archiwum rodzinnego reżysera.

Ponadto 21 września odbędzie się promocja książki „Kieślowski po latach. W zwierciadle opinii i wspomnień” pod redakcją Stanisława Zawiślińskiego i Krystyny Zamysłowskiej. W publikacji redaktorzy przedstawiają wybór wspomnień, poglądów i opinii o Kieślowskim oraz recepcji jego twórczości, które pojawiły się na przestrzeni 20 lat od śmierci reżysera w mediach krajowych i zagranicznych, publikacjach festiwalowych, na sympozjach itd.

Widzowie Festiwalu będą mogli również przypomnieć sobie jeden z najsłynniejszych polskich seriali czyli „Dekalog” Krzysztofa Kieślowskiego. Projekcje plenerowe kolejnych odcinków (po dwa dziennie) przewidziane są od poniedziałku do piątku i będą odbywać się na Placu Grunwaldzkim tuż obok Teatru Muzycznego. Firma DI Factory przygotowała kopie cyfrowe 10 odcinków „Dekalogu”, tak by cała seria mogła zostać zaprezentowana na ekranie kinowym, w jak najlepszej jakości. Rekonstrukcja cyfrowa serialu została wykonana w Ośrodku Dokumentacji i Zbiorów Programowych TVP S.A natomiast DI Factory przeprowadziło zmianę przestrzeni barwnej z telewizyjnej na kinową i zakodowało go do formatu cyfrowego. Nadzór artystyczny nad pracami sprawowali żyjący autorzy zdjęć poszczególnych odcinków lub twórcy wydelegowani przez PSC (Stowarzyszenie Autorów Zdjęć Filmowych ) – umożliwiało to przełożenie założeń twórców na dzisiejsze wymogi prezentacji filmów w domenie kina cyfrowego. Zainteresowanie „Dekalogiem” na świecie jest ogromne. W cyfrowej wersji kinowej pokazywany był już we Francji, Chinach i USA.

– W trakcie licznych podróży po świecie w ramach retrospektyw Kieślowskiego, przekonałem się, że żaden inny polski twórca nie jest tak uniwersalny w dotykaniu problemów egzystencjalnych, jak Kieślowski – dodaje Michał Oleszczyk, Dyrektor Artystyczny Festiwalu. – Zadać komuś pytanie o Kieślowskiego, to tak jakby zadać tej osobie pytanie o jej własne życie: mówiąc o „Trzech kolorach” czy „Dekalogu”, ludzie nieprawdopodobnie otwierają się i ujawniają rozmówcy własne lęki, nadzieje i marzenia. Mam nadzieję, że tegoroczne wydarzenia gdyńskie, zebrane z myślą o dwudziestej rocznicy śmierci Mistrza, oddadzą cześć jego pamięci, a zarazem zyskają mu nowe pokolenie wiernych miłośników.