Agnieszka Holland

Reżyserka i scenarzystka. Urodzona 28 listopada 1948 roku w Warszawie. W 1971 roku ukończyła Wydział Filmowy i Telewizyjny Akademii Sztuk Scenicznych w Pradze, znany jako FAMU. Wróciwszy do Polski, zaczęła zdobywać doświadczenie jako asystentka reżysera przy Iluminacji (1973) Krzysztofa Zanussiego. Rozpoczęła również współpracę z Zespołem Filmowym X.

Jako reżyserka zadebiutowała telewizyjnym krótkim metrażem Wieczór u Abdona (1975). Jej pełnometrażowym debiutem był film Aktorzy prowincjonalni (1978), uznany za jeden z najważniejszych filmów polskiego kina moralnego niepokoju, za który reżyserka została uhonorowana wieloma nagrodami, m.in. Nagrodą Federacji Krytyków FIPRESCI na MFF w Cannes 1980. W tym samym czasie artystka napisała scenariusz do filmu Andrzeja Wajdy Bez znieczulenia (1978), nagrodzonego Złotymi Lwami Gdańskimi na FPFF w Gdańsku 1978.

W 1981 roku twórczyni otrzymała Złote Lwy Gdańskie za film Gorączka (1980), adaptację powieści Andrzeja Struga Dzieje jednego pocisku, polemizującą z entuzjazmem ruchu solidarnościowego z sierpnia 1980. W tym samym roku zrealizowała kolejny film, Kobietę samotną (1981), dramat przedstawiający perypetie samotnej matki. Jednak, wstrzymywany i cenzurowany przez polską władzę, doczekał się oficjalnej premiery dopiero po sześciu latach, a na FPFF w Gdyni 1988 otrzymał Nagrodę Specjalną Jury.

Wprowadzenie stanu wojennego w Polsce w 1981 roku zastało Agnieszkę Holland za granicą, gdzie podjęła decyzję o pozostaniu na emigracji. Przebywała głównie we Francji i Republice Federalnej Niemiec. Kontynuowała współpracę z Andrzejem Wajdą, tworząc m.in. scenariusze do Dantona (1982) i Korczaka (1990). Jednocześnie nie przestawała realizować własnych projektów. Za traktujące o Holocauście Gorzkie żniwa (1985) otrzymała nominację do Oscara w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny. W 1992 roku została nagrodzona Złotym Globem dla najlepszego filmu obcojęzycznego za film Europa Europa (1990).

Niedługo później międzynarodowa kariera Agnieszki Holland gwałtownie przyspieszyła. W 1991 roku reżyserka zrealizowała pierwszy w pełni francuski film Olivier, Olivier (1991), a dwa lata później amerykański Tajemniczy ogród (1993), adaptację powieści Frances Hodgson Burnett. Jej kolejnymi filmami produkowanymi w Stanach Zjednoczonych były m.in. Całkowite zaćmienie (1995), Plac Waszyngtona (1997) i Trzeci cud (1999).

Mimo osiągnięcia światowego sukcesu Agnieszka Holland wciąż jest silnie związana z Polską, w której chętnie realizuje filmy i seriale. Ekipa (2007) czy Gorejący krzew (2013) to tylko niektóre z seriali telewizyjnych, przy których produkcji pracowała. Od kilku lat twórczyni współpracuje również z platformą Netflix, dla której wyreżyserowała wybrane odcinki polskiego serialu 1983 oraz amerykańskich The Killing i House of Cards.

Agnieszka Holland zajmowała się także reżyserią teatralną oraz tłumaczeniami z języka czeskiego. W jej dorobku artystycznym jest ponad czterdzieści filmów i seriali zrealizowanych w Polsce i za granicą, które honorowano licznymi nagrodami.

W 2001 roku reżyserka została odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi dla kultury polskiej, za osiągnięcia w pracy twórczej”, a w 2008 – Złotym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis. Otrzymała również Nagrodę „Gratias Agit”, przyznawaną przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych Czech za „zasługi w szerzeniu dobrego imienia państwa czeskiego”. Jest doktorem Honoris Causa Uniwersytetu Brandeisa w Waltham (Massachusetts) oraz FAMU w Pradze. Aktywnie uczestniczy w życiu społeczno-politycznym w Polsce i na arenie międzynarodowej.

Reżyserka należy do PAF, której była prezydentką w latach 2008–2012. Jest również członkinią Europejskiej Akademii Filmowej, a od 2020 roku prezydentką. To także honorowa przewodnicząca Gildii Reżyserów Polskich.

Na FPFF w Gdyni Agnieszka Holland została trzykrotnie nagrodzona Złotymi Lwami: podczas 8. edycji za film Gorączka, przy okazji 37. edycji za W ciemności, a w czasie 44. edycji za Obywatela Jonesa.

wybrane filmy

1978 Aktorzy prowincjonalni

1980 Gorączka

1981 Kobieta samotna

1990 Europa Europa

1991 Olivier, Olivier

2002 Julia wraca do domu

2011 W ciemności

2017 Pokot

2019 Obywatel Jones

2020 Szarlatan